Masallar

Bozkır Masalları’nın kültürel değerlerimiz içindeki yeri ve önemi çok büyüktür.
Masallarımız; şuur ve idrakimizin yavaş yavaş gelişmeye başladığı sıralarda ve kendimizi çevremize tanıtmaya başladığı sıralarda, hatta daha sonraları bile büyük bir zevk ve heyecanla dinlediğimiz hatıra bahçelerimizin güldesteleridir.
Çocukken; annelerimizin, teyzelerimizin, halalarımızın, ablalarımızın, özellikle ninelerimizin ve ilkokulda öğrencilik çağlarımızda öğretmenlerimizin anlatmış oldukları o güzelim masalları dinleyebilmek için, büyüklerimizin dizlerinin dibinde, baldan tatlı can uykularımızdan bile fedakârlık yaptığımız bir gerçektir. Bu gerçeğin yegâne ve tek şahidi ise hatıralarımızdır.
Masal kelimesinin Arapça “mesel” kelimesinden çıktığını söyleyen otoriteler tarafından Masal kelimesinin;
“1-Çocuklara anlatılan, çoğu insanlarla ilgili olağan ve olağan dışı hadiselere dayanan öğüt verici hikâye,
2-İnanılmayacak hikâye, cin ve peri hikâyesi,
3-Öğüt ve ibret verici hikâye, ahlâk dersi veren eser.” olarak tanımları yapılmıştır.
Diğer masallarda olduğu gibi Bozkır Masalları da üç ana bölümden oluşur. Bunları şu şekillerde sayabiliriz:
1-Masal başı (Masal başına, masal tekerlemeleri de ekleyebiliriz.)
2-Masalın kendisi.
3-Masalın sonu.
Masallarımızda, meziyetler; güzel, iyi ve güçlüde toplanmıştır. Kusurlar ise; çirkin, kötü ve zayıfta bulunmaktadır.
“Ziya GÖKALP, Milli Mecmua’nın 17. sayısındaki “Masallar” adlı yazısında; ”Masalcılık, eski ozanlığın kadınlarda devam eden kısmıdır. Ozanlık, babadan oğula kaldığı gibi, masalcılıkta anadan kıza geçer. Erkek masalcılar varsa da, ekseriya masalcılar kadın cinsindendir” anlatımında olduğu gibi, bu çalışmada tespiti yapılarak bir araya getirilen ve ilerideki sayfalarda yazılı üç adet Bozkır Masalı’nın hepsinin Bozkırlı kadınlara ait olması Ziya GÖKALP’in bu tespitini tamamen doğrular niteliktedir. Bu sebeple onlara birer “Masal Anaları” dememiz yerinde olacaktır.
Bozkır Masal Anaları’nın en önemli adının; edebiyatımıza çok sayıda masal kitabı kazandıran Oğuz TANSEL’in annesi Ayşe TANSEL olduğu bir gerçektir. Oğuz TANSEL, Bozkır Folklor malzemesinin en seçkin yerlerinden olan Harmanpınar Kasabamızdan ve yurdumuzun diğer yörelerinden almış olduğu masalları kitap halinde yayınlanmıştır. Kendisine ait, “Çobanla Bey Kızı” ve “Konuşan Balıkla Yalnız Kız” adlı eserleri, 1977 Yılında Türk Dil Kurumu Çocuk Yazını Ödülü’nü kazanmıştır. Oğuz TANSEL’in ayrıca, “Altı Kardeşler”, ”Yedi Devler”, ”Üç Kızlar” ve “Mavi Gelin” adlı masal kitapları da bulunmaktadır. Böylelikle Oğuz TANSEL, gerek annesinden gerekse ülkemizin başka yörelerindeki masal analarından dinlemiş olduğu çok sayıdaki masalı, ülkemiz edebiyatına kazandırmada büyük hizmetlerde bulunmuştur.
Bütün masallarda olduğu gibi Bozkır Masalları’nda da, Masal Analarımız veya masalı anlatacak olan kişi, masalına başlamadan önce ballandıra ballandıra bir tekerleme söylemeye başlar. Masal tekerlemelerinde; imkansız olmayan, gerçekleşmesi güç olan, mantık ve akıl ikilisinin bile kabul etmediği sözler öyle güzel bir biçimde anlatılır ki, masalı dinleyecek olanların ilgi ve motivasyonu hemen sağlanır ve dikkatlerin masal üzerine odaklaştığı hissedilir. Masal tekerlemelerinden sonra masala giriş yapılır ve ilgi dağılmadan masal anlatılarak bitirilir.
Masallar, bir milletin folklor malzemelerindendir. Ülkemiz edebiyatı açısından büyük önemi olan masallarımızın çok azının derlenebilmiş olması, ilerleyen zaman içinde birçok masallarımızı hafızalarında en ince ayrıntılarına kadar bilen ve yaşatan masalcıların gün geçtikçe azalması ve masal hazinelerimizin onlarla birlikte göçüp gitmekte olduğu kaygısı, bu çalışmanın ortaya çıkarılmasına vesile olmuştur.
Mahalli anlamda yapılan bu çalışmadaki esas amacımız, özelden genele ilkesi gereği olarak Bozkır Masalları’ndan Türk Masalları’na ulaşmaktır. Temennimiz Türk Masalları ile ilgili geniş bir çalışma yapılması yönündedir.
Bozkır Mahalli Ağzı’na uyularak derlenebilen “Masal Tekerlemelerimiz” ile “Masallarımız”daki resimlendirme çalışmaları Konya İli Seydişehir İlçesi’nde Resim öğretmeni olan (2002) Erol KÖSE tarafından yapılmıştır.

BOZKIR MASAL TEKERLEMELERİ ÖRNEKLERİ

Örnek 1
Bir varımış, bir yoğumuş,
Evvel zamañın içiñde,
Galbur samañın içiñde,
Ben anamın beşiğiñi,
Tıngır mıngır sallarken.
Anam düştü beşikten.
Babam düştü eşikten.
Biri gaptı* maşayı,
Biri gaptı meşeyi.
Dolañdım dört köşeyi.
Nahılsa* bir delikten atladım dışarı.
Maallenin* uşakları* çok haşeri*
Bir şamar vurdular boynuma.
Gözlerim fırladı dışarı.
O gızgıylañ* düştüm yola.
Var varanıñ, sür süreniñ.
Armudu çoktur Siristadıñ*.
Derken efendimin ağası,
Az gettim*, uz gettim.
Dere depe* düz gettim.
Çayır, çimen geçerek.
Arpa buğday biçerek,
Soğuk sular içerek.
Altı ay yaz, bir güz gettim.
Dönüp bir de ardıma baktım,
Bir arpa boyu yol getmişim...

Tekerlemede Adı Geçen Kelimelerin Açıklamaları:
*gaptı :Kapmak
*Nahılsa :Nasılsa.
*Maallenin :Mahallenin.
*uşakları :Çocukları.
*Haşeri :Haşarı,yaramaz.
*gızgıylan :Kızgınlıkla.
*Siristadın :Bozkır İlçesine eskiden verilen isim.
*gettim :Gittim.
*depe :Tepe.

Masal Tekerlemecilerimizden Fatma Zehra ŞİRİN
(Aşıcı’nın Zehra Aba) (2002)

Örnek 2
Bir varımış, bir yoğumuş,
Allah’ın günü pek çoğumuş,
Evvel zamandaykañ,
Galbur samandaykañ,
Zaman zaman içinde,
Cinler, periler top oynarkañ,
Eski hammam (hamam) içinde,
Beni yola saldılar.
Yolda bir darak buldum.
Darağı yere virdim.
Yer baña çayır virdi.
Çayırı çobana virdim.
Çoban baña guzu virdi.
Guzuyu yörüğe virdim.
Yörük baña at virdi.
Elime berat virdi.
Bindim atın sırtıña.
Sürdüm gettim Cezayir’e.
Hep güzeller baña bakar.
Oradan öte Bozgır’ın dağları.
Dinleyin bakalım şu masalı...