Efsaneler

DEREL襤 SEYREK BASAN EFSNES襤

As覺l ad覺 Mustafa olan Seyrek Basan覺n gerek 繹yk羹s羹, gerek efsanesi, gerekse masal覺 diyelim...Yakla覺k iki y羹zy覺ld覺r Dere Kasabam覺zda kuaktan kuaa anlat覺l覺p durur. Kimileri ise anlat覺lanlar覺n ger癟ek bir olay olduunu s繹yler.
Mustafa yerine Seyrek Basan denmesinin sebebi de; Mustafan覺n 癟ok uzun boylu olmas覺ndan dolay覺, kocaman ad覺mlar at覺p, az say覺da ad覺mla upuzun yollar almas覺ndanm覺. Baka birinin iki saatte gittii yolu, Seyrek Basan bir saatte gidermi.
Seyrek Basan, on alt覺-on yedi yalar覺nda iken, yan覺na ak sakall覺 bir ihtiyar gelmi, ona bir muska vermi ve:
- Bundan b繹yle yaad覺覺n s羹rece kimsenin mal覺na, namusuna g繹z koymaz; kimseye k繹t羹l羹k yapmazsan bu muskan覺n g羹c羹 sayesinde sana kurun ilemeyecek. demi ve g繹zden kaybolmu.
Yine anlat覺lanlara g繹re bu olaydan sonra normal zamanlarda 羹zerinde aba elbise ile dolaan Seyrek Basan, ek覺ya ile 癟at覺maya girdiinde veya kendisine pusu kurulup 繹ld羹r羹lmek istendiinde, 羹zerindeki aba elbise bir anda deiip, yanar d繹nerli parlak bir elbise haline gelirmi. Bu durum da onu kurunlardan korurmu.
O tarihlerde Derede yaayanlar barut imal edip, bunlar覺 Akseki Pazar覺nda satarlarm覺. Fakat Antalya y繹resine hakim olan bir Efe, pazara gelenlerin barutlar覺n覺n 癟ouna el koyarm覺. Efe ile baa 癟覺kamayanlar, Seyrek Basana gidip ondan yard覺m isterlermi. B繹ylece, Seyrek Basana kurun ilemedii de, dilden dile dolaarak yay覺lm覺.
Seyrek Basan, barut癟ularla birlikte Aksekiye doru yola koyulmu. Akseki Dalar覺nda efenin adamlar覺 olan tam dokuz kii 繹nlerine ge癟ip, yollar覺n覺 kesince 癟at覺ma balam覺. Birka癟 saatlik 癟at覺madan sonra Seyrek Basan hepsini 繹ld羹r羹p, silahlar覺n覺 alm覺. Bir s羹re sonra Akseki Pazar覺na gelmiler. Barut癟ular 羹r羹nlerini sergilemekte imiler. Seyrek Basanda pazar yak覺nlar覺ndaki bir kahveye gitmi. Biraz sonra efenin adamlar覺 gelip, yine barutlar覺n b羹y羹k bir b繹l羹m羹n羹 alm覺lar. Barut癟ular, hemen Seyrek Basana haber vermiler. Pazar yerine gelen Seyrek Basan; efenin adamlar覺ndan birini yakalay覺p ona, dada 繹ld羹rd羹羹 ve silahlar覺n覺 ald覺覺 arkadalar覺ndan bahsedince, arkadalar覺n覺 tek ba覺na 繹ld羹ren adamla kar覺lat覺覺n覺 anlayan efenin adam覺 癟ok korkmu. Seyrek Basan, adam覺n yakas覺na yap覺arak:
- Git efene s繹yle! Bu ald覺覺n覺z mallar hemen buraya gelmezse iki g羹nde Antalya ve Aksekiyi ba覺n覺za y覺kar覺m. demi.
Efenin adam覺 hemen gidip olanlar覺 efesine anlatm覺. Anlat覺lanlar覺 dinleyen Efe, bu olsa olsa Seyrek Basand覺r.demi ve at覺na atlay覺p doruca Akseki Pazar覺na gelmi. Orada Seyrek Basan覺 g繹r羹nce :
- Ben seni g繹kte ararken, yerde buldum. diyerek boynuna sar覺lm覺. Al覺nan mallar geri verildii gibi bir癟ok da hediye verilmi. Dereli barut癟ular k繹ylerine d繹nm羹ler. Seyrek Basan da alt覺 ay kadar orada kald覺ktan sonra Dereye d繹nm羹.
Seyrek Basan, k繹t羹lerin d羹man覺, iyilerin ise dostuymu. Zorda olan herkese yard覺m edip, en 癟ok da yoksullar覺 korurmu.
G羹n羹m羹zde Bozk覺ra komu olan Ah覺rl覺da da, o tarihlerde pazar kurulmaktaym覺. Bu pazarda y繹renin zengin Ermenileri de mal satmaktaym覺. Ah覺rl覺 Pazar覺ndaki Ermenilerin mallar覺na el koyup, bunlar覺 fakirlere ve evlenecek olanlara da覺tan Seyrek Basan, halk taraf覺ndan 癟ok sevilir olmu. Buna kar覺 癟覺karlar覺 zedelenen zenginler, Ona d羹man olmular.
Bu s覺rada 襤zmir, Kemalpaa taraflar覺nda bir Rum ek覺ya t羹remi. Etraf覺 haraca balayan bu ek覺ya, her t羹rl羹 k繹t羹l羹羹 yapmakta, zaman覺n g羹venlik g羹癟leri bu ek覺yay覺 yakalamamaktaym覺. Bunu duyan Seyrek Basan, hemen Kemalpaaya gitmi. zerinde aba elbisesi varm覺. Dorudan Kemalpaa Karakoluna gitmi ve Karakol Komutan覺na 癟evreyi haraca balayan ek覺yay覺 繹ld羹rmek i癟in geldiini s繹ylemi. Karakol Komutan覺 :
- O kadar yiit gitti, hi癟biri de geri d繹nmedi, sen nas覺l becereceksin. demi. Bunun 羹zerine Seyrek Basan :
- Ben onu ortadan kald覺raca覺m, ama siz onu sa m覺, yoksa 繹l羹 m羹 istiyorsunuz? Onu s繹yleyin. demi. Karakol Komutan覺 kar覺s覺nda abal覺 bir k繹yl羹 olduundan onun bu ii baaraca覺na hi癟 ama hi癟 ihtimal verememi. Oradaki askerlerden biri :
- Buna bir ans tan覺yal覺m, bakal覺m ne yapacak? deyince, Karakol Komutan覺 kabul ederek ek覺yay覺 canl覺 olarak teslim etmesini istemi.
Seyrek Basan :
- Canl覺 getiririm, ama bir art覺m var. demi.
- Nedir? diye sorduklar覺nda Oda :
- Onu 繹ld羹rmeyeceksiniz. demi. Karakoldakiler de;
- Peki. demiler.
Seyrek Basan, Karabel denilen yerde sekiz kii olan ek覺ya 癟etesiyle 癟arp覺maya girmi. Dalarda s羹r羹s羹n羹 otlatan bir 癟oban sabaha kadar s羹ren silah seslerini duymu, sabaha kar覺 silah seslerinin kesildiini duyunca Karakola giderek haber vermi. Karakoldakiler hemen Seyrek Basan覺n ek覺yalar taraf覺ndan 繹ld羹r羹ld羹羹n羹 d羹羹nm羹ler. Fakat az sonra Seyrek Basan, yan覺nda 羹癟 ek覺ya ile gelmi. O, sekiz ek覺yadan beini 繹ld羹rm羹, 羹癟羹n羹 de esir alm覺. Esir ald覺klar覺ndan biri etraf覺 haraca balayan ek覺yaym覺.
Seyrek Basan, 癟at覺maya girdiinde 羹zerindeki aba elbise t覺ls覺m覺n etkisiyle kurun ge癟irmez parlak elbiseye d繹n羹m羹. Karakol Komutan覺 onun bir g羹n 繹nce konutuu kii olduuna inanamam覺. 羹nk羹 o zaman 羹zerinde aba elbisesi varm覺. Seyrek Basan ayn覺 kii olduunu s繹ylemesine ramen Karakol Komutan覺 yine de inanamam覺. O s覺rada 羹zerindeki parlak elbise birden deierek eski aba elbiseye d繹n羹m羹. Karakol Komutan覺 o zaman, Onun bir g羹n 繹nce konutuu kii olduuna inanm覺. Seyrek Basana :
- Bizi b羹y羹k bir bel璽dan kurtard覺n ne istersen iste, hemen verelim. demi. Seyrek Basan kabul etmemi. Ona b羹y羹k bir toprak par癟as覺 vermiler. Fakat Seyrek Basan, bunu da kabul etmemi.
- Benim malda m羹lkte g繹z羹m yok. demi.
Seyrek Basan, S繹kede uzun s羹re kalm覺. Oralar覺 Rum ve Ermeni 癟etelerinden temizlemi. Kendine S繹ke ve S繹kenin Sar覺kemer K繹y羹 aras覺nda bulunan Ambarkavak k繹pr羹s羹n羹 s覺n覺r olarak 癟izmi. (Bu s覺n覺r bug羹n S繹ke ve Sar覺kemer aras覺nda hala Seyrek Basan s覺n覺r覺 olarak an覺l覺r.)
Seyrek Basan uzun s羹re sonra Dereye gelmi. Dereden Ah覺rl覺 Pazar覺na giderken yolda s覺rt覺na 癟al覺 癟覺rp覺 y羹klenmi bir kad覺n覺n:
- Kurunlara gelesin. Allah can覺n覺 als覺n Seyrek Basan.diye beddua ettiini duymu. Kad覺n onun Seyrek Basan olduunu bilmiyormu. Seyrek Basan kad覺na yaklaarak;
- Seyrek Basana ne diye beddua edersin? diye sormu. Kad覺n da :
- Bakalar覺 diyor, ben de onun i癟in diyorum. demi.
Bunun 羹zerine Seyrek Basan kendini tan覺tm覺. Kad覺n 癟ok korkmu. Seyrek Basan, kad覺n覺n 癟al覺 癟覺rp覺s覺n覺 indirmi, bir kenara atm覺 ve kad覺na deerli hediyeler vermi. Az 繹nce beddua eden kad覺n覺, sevin癟 i癟erisinde ve dualarla geride b覺rakan Seyrek Basan, yoluna devam etmi.
Seyrek Basan bir s羹re sonra Derede G繹k癟e K覺z denilen bir k覺za tutulmu. Babas覺ndan o k覺z覺 kendisine istemesini s繹ylemi. Bunun 羹zerine babas覺 k覺z覺 istemi. K覺z覺n babas覺 :
- Benim k覺z覺m Seyrek Basana yaramaz. demi. Seyrek Basan覺n babas覺 nedenini sorunca da; k覺z覺n覺n sol g繹s羹n羹n hasta olduunu, bu g繹s羹n羹n hemen hemen yok gibi olduunu s繹ylemi. Babas覺 gidip durumu Seyrek Basana anlatm覺. Fakat Seyrek Basan, ille de o k覺z olacak diye diretmi. Bir g羹n k覺z覺n 繹n羹ne 癟覺karak, k覺za :
- Neden beni istemedin? diye sormu. Bunun 羹zerine zor durumda kalan k覺z sol g繹s羹n羹 a癟arak Seyrek Basana g繹stermi ve neden evlenmek istemediini b繹ylece a癟覺klam覺. Seyrek Basan oradan 羹z羹nt羹yle ayr覺lm覺.
K覺z evine gittiinde olanlar覺 aabeylerine anlatm覺. Buna 癟ok k覺zan aabeyleri pusu kurmular ve Seyrek Basan覺 vurmular. Vurmas覺na vurmular ama kendileri de vurup vurmad覺klar覺n覺 bilememiler. 羹nk羹 Seyrek Basan, at覺n覺n 羹st羹nde hi癟 sendelemeden durmaktaym覺. stelik onu kurunlardan koruyan t覺ls覺m覺 varm覺. Fakat ger癟ekte Seyrek Basan vurulmu ve yaralanm覺. Yaral覺 olarak at覺n覺n 羹zerinde, Dalamaz (Dere Kasabas覺 癟覺k覺覺nda, Harmanp覺nar yolu 羹zerindeki mevkii) denilen yere gelmi. S繹羹t aa癟lar覺 dibindeki 癟emenin yan覺nda oturan kad覺nlardan su istemi. Kad覺nlar su verecek kaplar覺n覺n olmad覺覺n覺 s繹ylemiler. Bunun 羹zerine Seyrek Basan at覺ndan inmeden ayakkab覺s覺n覺 癟覺karm覺, su doldurup vermeleri i癟in kad覺nlara uzatm覺. Yaraland覺覺 i癟in yaras覺ndan akan kan ayakkab覺s覺na dolmu. Bunu g繹ren kad覺nlar Onun vurulduunu anlam覺lar. B繹ylelikle de Seyrek Basan覺n vurulduu k覺sa s羹rede 癟evreye yay覺lm覺.
Kimseye k繹t羹l羹k yapmad覺覺 s羹rece, kuruna kar覺 t覺ls覺mlanm覺 olan Seyrek Basan; G繹k癟e K覺z覺n 繹n羹n羹 kesip, onu g繹s羹n羹 a癟mak zorunda b覺rak覺nca t覺ls覺m bozulmu ve vurulmu.
Yaral覺 olarak at覺n覺n 羹zerinde, Avranaya (Arvana da denilmekte olan bu yerleim yeri Konya 襤li Seydiehir 襤l癟esi s覺n覺rlar覺 i癟inde yer alan bir k繹yd羹r. Sula g繹l羹 k覺y覺s覺nda kurulu olan bu k繹y羹n imdiki ad覺 atmakayad覺r.) giden Seyrek Basan, orada bir 癟oban bulmu. Ona para vermi ve 癟eitli eyler almas覺n覺 s繹ylemi. Kendisi de bir maaraya gizlenmi. Vurulduunu Bozk覺r Karakolu da duymu. Jandarma Komutan覺 yan覺na askerleri alarak Dere Kasabas覺na gelmi. Seyrek Basan覺n babas覺n覺 da alarak, gizlendii maaraya gelmi. Komutan Seyrek Basan覺 繹ld羹rmek istememekteymi. Ama Jandarma i癟inde bulunan Ermeni as覺ll覺 biri maaran覺n az覺na gelerek i癟eriye doru ate etmeye balam覺. Seyrek Basanda kar覺l覺k verince 癟at覺ma balam覺, 羹癟 saat s羹ren 癟at覺ma sonunda Seyrek Basan 繹ld羹r羹lm羹.
Seyrek Basan覺n cesedini ele ge癟iren Ermeniler kafas覺n覺 kesip h覺n癟lar覺n覺 kesik batan alm覺lar.
Ermenilerin bu yapt覺klar覺n覺 duyan G繹k癟e K覺z覺n aabeyleri :
- K覺z kardeimiz k繹t羹 olayd覺 da; Seyrek Basan覺 vurmasayd覺k. Bunlar olmasayd覺 diyerek pimanl覺klar覺n覺 dile getirmiler. Olaya neden olduunu d羹羹nd羹kleri k覺z kardelerini vurmular.
B繹ylece G繹k癟e K覺z覺n ruhu Seyrek Basan覺n ruhuyla kavumu.

EFSNE ZER襤NE AIKLAMALAR :
Dilden dile, kuaktan kuaa anlat覺lan Seyrek Basan adl覺 efs璽nemizi; Dere Kasabas覺 襤lk繹retim Okulu Sosyal Bilgiler retmeni enol IPA, Dere 襤lk繹retim Okulunda 繹retmenlik yapt覺覺 y覺llarda Derelilerden derlemitir.
Efs璽nede dikkati 癟eken en b羹y羹k 繹zelliklerin ba覺nda Dere Kasabas覺nda barut im璽l edilmesi, bu barutlar覺n 癟evre pazarlarda sat覺lmas覺d覺r. Bu durum, arat覺rmac覺lar覺m覺za ileride belki 覺覺k tutabilecek bir bilgi olabilecektir.
Efs璽nede dikkat 癟eken baka bir 繹zellik ise u ekildedir: Seyrek Basan, on alt覺-on yedi yalar覺nda iken ak sakall覺 bir ihtiyar覺n kendisine bir muska vermesi ve bundan b繹yle yaad覺覺n s羹rece, kimsenin mal覺na, namusuna g繹z koymaz; kimseye k繹t羹l羹k etmezsen bu muskan覺n g羹c羹 sayesinde sana kurun ilemeyecek. deyip g繹zden kaybolmas覺d覺r. T覺pk覺 Bebira adl覺 Bozk覺r Masal覺nda olduu gibi yal覺 bir dedenin 癟ocuklar覺 olmayan bir kar覺 kocan覺n yan覺na gelerek sihirli bir elma vermesi ile benzerlik ta覺mas覺 ilgin癟tir. Hem Bebira adl覺 masalda, hem de Dereli Seyrek Basan Efs璽nesindeki ortak nokta; ak sakall覺 bir dedenin 繹羹tlerine uyulmak istenmesi, k繹t羹 ilerden uzak kal覺nmas覺 ve sabredilmesi artlar覺d覺r.
Bu ak sakall覺 bilge dedenin, Bebira Masal覺 ile Seyrek Basan Efs璽nesindeki ayn覺 kii olduu d羹羹n羹lebilir. Bizce bu kii, b羹y羹k bir ihtimalle Bozk覺rl覺lar覺n, biz T羹rklerin Ermi Atas覺, Korkut Atas覺; Dede Korkuttur.

Yay覺nland覺覺 02 Austos 2006 tarihinden itibaren 62303 kez okundu.
G羹ncellenme Tarihi: 17 Ocak 2011

 

Son Yorumlar

@H羹seyin Ali KINA "Caminizi 25.03.2012 tarihinde gezip g繹rmek nasip oldu.Ger癟ekten 癟ok g羹zel bir..." devam覺
@evket "Yaz覺 baka g羹zel,K覺覺 baka g羹zel bu Bozk覺r neden bu kadar g羹zel." devam覺
@mehmet "Bozk覺r覺m覺zda bu t羹r faliyetlerin olmas覺 bir bozk覺rl覺 olarak gurur verici.Kan..." devam覺

Yeni Kat覺lanlar

imparator
ummuhan
konya42
alimeyre60
ahmet
sinan
kocatepe
alis
delikurt
macarlar

bozkir.net

Sitemizin i癟erii Creative Commons 3.0 ile lisanslanm覺t覺r.
襤癟eriimizin yazarlar覺m覺z taraf覺ndan 羹retilen k覺sm覺, ticari ama癟lar haricinde kaynak g繹sterilerek kullan覺labilir. Sitemiz hakk覺nda detayl覺 bilgi i癟in Hakk覺m覺zda b繹l羹m羹ne bakabilirsiniz.

RSS - Facebook - Twitter